Jak wymyśliłem dom moich marzeń

Rozmowa Dyrektor Regionu Termo Organiki Pani Elżbiety Strutyńskiej z inwestorem indywidualnym.

Dlaczego zdecydował się Pan na budowę domu pasywnego?

Historia poszukiwania domu w moich myślach trwała jak sądzę bardzo długo a zaczęła się gdzieś w dzieciństwie kiedy po raz pierwszy o tym pomyślałem. Można powiedzieć że dorastała wraz ze mną. Wszystko opierało się na pamięci wzrokowej i na obserwacji w czasie tego co widziałem jak się robi, buduje. To pozwoliło mi na pierwsze wnioski, zarówno co do jakości wykonania jak i zastosowanych materiałów.
Powoli te myśli ewoluowały w kierunku prostoty, trwałości, rozwiązań typu „plug and play”. Te wszystkie przemyślenia zapisywane były w mojej pamięci kiedy ja mieszkałem w urokliwym miejscu w górach na południu kraju. W miejscu gdzie jest wiele wzniesień, widoków i w miejscu gdzie szanuje się naturę. W miejscu gdzie latem nie jeździło się na wakacje tylko chodziło do lasu najpierw na jagody, potem maliny, potem grzyby, a potem po drewno. W miejscu gdzie oprócz leśnego dobra do domu przynosiło się z każdego wyjścia papierki i szkło po pseudoturystach. Las pachniał nawet w domu, żywicą, suszonymi grzybami, jałowcem, świerkiem.
Nadszedł czas, że moje myśli zyskały na realności. Nadszedł czas kiedy stwierdziłem, że w zasadzie to mogę się wybudować. To przyszło w parze z pewną dojrzałością emocjonalną jak i wyobraźnią na ten temat. Więc teraz rozpoczęło się nie marzenie ale realne przygotowania.
Z obserwacji wiedziałem, że ludzie są w stanie wybudować za życia nawet pałace, ale wiedziałem także, że wybudowanie to tylko część etapu. Utrzymywanie domu przez różnych znajomych w ciągu ostatnich 20 lat uświadomiło mi, że niektórzy są niewolnikami swoich zrealizowanych marzeń.
Bazując więc na tej wiedzy i nieświadomy wówczas wpływu środowiska na mnie rozpocząłem poszukiwania: literatura, Internet, odczyty na różnych uczelniach na temat architektury. Rozmowa z kolegami architektami. Jaki to miałby być dom? Który będę w stanie wybudować i wykończyć być może drożej niż można to ekonomicznie zrobić ale który będzie mnie mniej kosztował w eksploatacji.
Usłyszałem najpierw o domach energooszczędnych, potem 5 litrowych potem 3 litrowych wreszcie pasywnych – gdy piszę te słowa otrzymałem już korespondencję z Kanady od człowieka który buduje dom autonomiczny. Rozpoczęło się porównywanie kosztów eksploatacji, kalkulowanie kosztów życia i kalkulowanie kosztów straconych urlopów z powodu realizacji marzenia. Wniosek był oczywisty, nie stać mnie na dom który będę spłacał i utrzymywał kosztem rodzinnych urlopów. Decyzja przyszła z łatwością ale przekonanie do niej najbliższych zajęło prawie tyle co gromadzenie wiedzy na ten temat. Mimo, że dziś otoczenie moje wie już więcej to nadal nie do końca wierzy zasadności tej budowy.
Sądzę że ekonomia tylko przypieczętowała moją decyzję, która rodziła się przez różne doświadczenia. Gdybym miał jednym zdaniem odpowiedzieć dlaczego dom pasywny, odpowiem – połączenie komfortu ciepłego domu z udziałem ekologii, którą potwierdza ekonomia. Wystarczy popatrzeć na wykres ceny ropy w ciągu ostatnich 20 latach i mimo, że siła nabywcza pieniądza (każdego) także się zmieniała to tendencja jest oczywista.

Czy projekt zamówił Pan na indywidualne zlecenie w biurze projektowym?

Projekt indywidualny – takie było założenie. Bowiem technologia wykonania wszystkich projektów gotowych odbiega od pasywności. Postanowiliśmy - jak to w małżeństwie - zawrzeć kompromis, jeżeli znajdziemy projekt gotowy i projektant wyda nam zgodę na zmiany bez dodatkowej opłaty to zdecydujemy się na gotowy. Projekt się znalazł po wyznaczonych kryteriach architektonicznych domu pasywnego ku mojemu niezadowoleniu. To było utrudnienie, którego nie planowałem, nie mniej jednak któż nie widział w życiu zdarzeń, które można przekuć na dobrą monetę. Z tą siła ruszyłem do projektanta domu z długa listą zmian do zaopiniowania i zatwierdzenia. Tu zaskoczenie kompletne, lista około 10 zmian został od ręki zatwierdzona i wydana na piśmie. Uznałem że skoro tak dobrze idzie to co tu jeszcze można w tej cenie zmienić aby nie było np. kreatywnych słupów na środku pokoju poddasza, lub ni stąd ni zowąd biegnącego przez środek salonu podciągu obniżającego sufit. Wszystko udało się zatwierdzić.
Odpowiedź więc jest taka – projekt gotowy z długa listą zaakceptowanych zmian. Począwszy od fundamentów zmienionych na korzyść izolowanej płyty fundamentowej, po zmianę konstrukcyjne więźby dachowej i grubości pokrycia.

Jakie korzyści będzie dawał taki dom dla jego przyszłych mieszkańców?

Bezsprzecznie do korzyści tego domu należy zaliczyć koszty jego eksploatacji, które można obniżyć w stosunku do obecnie budowanych domów nawet o 70%. I myślę, że ten argument jest trudny do zbicia. Pewnego rodzaju niezależność energetyczna. Aspekt ekologiczny dla mnie jest również ważny, istotnym argumentem jest także mikroklimat i komfort cieplny takich domów.
W tym miejscu należy jednak przyznać że wybudowanie takiego domu jest droższe. W Europie użytkownicy, z którymi miałem przyjemność rozmawiać twierdzą że około 15 do 20 %, w Polsce szacuje że około 30%. Ta różnica nie jest bynajmniej spowodowana droższymi materiałami budowlanymi a jedynie punktem odniesienia. W Polsce wybudowanie domu pasywnego porównuje się do wybudowania takiego samego domu metodą gospodarczą a wiec sposobu, który praktycznie na zachodzie nie funkcjonuje. Gdyby porównać wartość budów przy wykonaniu deweloperskim uważam, że różnica kosztowa się zmniejszy. Ba uważam że materiały najnowszych technologii jakie wykorzystuje się w budowie domu pasywnego są w Polsce tańsze niż na zachodzie.

Jakich materiałów izolacyjnych użył Pan przy I etapie budowy swojego energooszczędnego domu?

Głównym materiałem izolacyjnym jest styropian o różnych właściwościach w zależności od przeznaczenia. Płyta fundamentowa została wylana w styropianowej wannie wykonanej ze styropianu Gold Fundament. Narożne elementy zostały wycięte na budowie z kostek 1m x 1m x1m. Brzegowe elementy wykonała Termo Organika na podstawie dostarczonego przeze mnie rysunku, spód został wyłożony dwuwarstwowo na przemian standardowymi płytami 500 mm na 1000 mm.
Materiał na ściany to również Styropian Platinum Plus Ściana o grubości 30 cm frezowany. Materiał na dach to SUPERPODDASZE 20 cm między krokwiami. 20 cm wewnątrz, oraz 14 cm na zewnątrz połaci dachu pod dachówką specjalnie wyprofilowany (inny producent) Wewnątrz budynku użyty będzie jeszcze Gold dach podłoga i na ścianie między garażem a budynkiem Zwykły Ściana lub Silver Ściana. Można by rzec dom ze styropianu.

Materiał do izolacji fundamentów - GOLD FUNDAMENT produkcji Termo Organiki 

Taki dom może mieć odpowiednie certyfikaty energetyczne, czy będzie się Pan o nie starał?

Certyfikaty są w planie, nie wcześniej jak po roku lub dwóch eksploatacji tego budynku. Co zresztą jest częścią procesu certyfikacji.
Ponieważ efekt końcowy czyli certyfikat zależy od kilku etapów toteż obecnie żyję przygotowaniami do pierwszej ważnej próby. Aby otrzymać taki certyfikat należy udokumentować właściwości izolacyjne użytych materiałów i pomyślnie przejść pewne próby. Najbliższą dla mnie próbą jest próba „Bloow Door Test” która potwierdzi szczelność wykonania przegród konstrukcyjnych. Będzie to pierwszy i najistotniejszy sprawdzian jakości wykonania i konsekwencji wykonania. Oczywiście wykona to certyfikowana przez Instytut Domów Pasywnych jednostka. Po wykonaniu tego testu i spełnieniu wymaganych parametrów rozpoczniemy wykańczanie wnętrza budynku. Ostatnim etapem będzie audyt energetyczny w trakcie eksploatacji tego budynku, w porze zimowej przy temperaturze poniżej -5 st. Celsjusza, który potwierdzi ostatecznie pasywność budynku w warunkach rzeczywistych. Każda z tych czynności będzie poparta świadectwem z badań. Mając dopiero komplet takiej dokumentacji można starać się o Certyfikat.