Urządzenia do mierzenia i wykrywania gazów

Koniec lat 80. minionego wieku stał pod znakiem ekologii, ale też poprawy bezpieczeństwa pracy. To wtedy na dobre upowszechniła się opinia, że ochrona środowiska naturalnego to nie tylko troska o stan wód czy czystość powietrza, ale również obowiązek zapewnienia zdrowego i bezpiecznego środowiska pracy. We wszystkich tych dziedzinach wielkie znaczenie mogą mieć technologie i urządzenia wykorzystujące podczerwień.

Już w latach 80. zaczęto produkować odpowiadający potrzebom klienta sprzęt służący bezpieczeństwu, choć normy, którym produkty musiały odpowiadać, różniły się nieco od obowiązujących ówcześnie w państwach UE. Ale i klient zainteresowany był wtedy przede wszystkim detekcją określonego medium, a nie np. jego ilością. Poszukiwany był głównie sprzęt tani. Nie musiał mieć dwudziestu czy dwudziestu ośmiu kanałów detekcyjnych, jak sprzęt producentów z UE. Wystarczało urządzenia mające dwa, cztery czy osiem kanałów - takie mierniki w pełni satysfakcjonowały klientów.

Przełom w 2004 r.

Wraz z akcesją Polski do UE w maju 2004 r. okazało się, że natychmiast, bez okresu przejściowego, wszyscy mają obowiązek produkować sprzęt odpowiadający normom europejskim - LVD, EMC, ATEX i innym. I, nie ulega wątpliwości, miało to uzasadnienie - nie wolno poprzestać na półśrodkach, kiedy w grę wchodzi zagrożenie wybuchem, konieczność bezpiecznej pracy w obecności mieszanin wybuchowych itd.

Z ekonomicznego punktu widzenia byłoby absurdem instalowanie we wszystkich przestrzeniach zagrożonych wybuchem urządzeń o najwyższym stopniu zabezpieczenia. I po to właśnie, by umożliwić dobór urządzeń elektrycznych o konstrukcji odpowiadającej stopniowi zagrożenia wybuchem, zarówno zagrożone nim pomieszczenia, jak i przestrzenie zewnętrzne podzielono na sfery zagrożenia. Kryterium podziału stały się warunki występowania i czas utrzymywania się mieszanin wybuchowych.

Kierując się logiką norm europejskich, firma Alter S.A. w ciągu sześciu miesięcy stworzyła sprzęt zgodny z ATEX (na bazie NVD), odpowiadający EMC i już 7 maja 2004r. otrzymała od Głównego Instytutu Górnictwa w Katowicach (Jednostka Notyfikowana nr 1453) pierwsze w Polsce powiadomienie o zapewnieniu jakości nr GIG 04ATEXQ 001, gwarantujące, że przyrząd „GasHunter" jako pierwszy w Polsce może być stosowany do użytku w przestrzeniach zagrożonych wybuchem i odpowiada wymogom dyrektywy 94/9/WE ATEX.

Miernik GasHunter 

Miernik gazu „GasHunter" przeznaczony jest do jednoczesnego i pomiaru, i identyfikacji od jednego do czterech mediów. „GasHunter" wykrywa i mierzy gazy wybuchowe, palne, toksyczne lub tlen. Rodzaj mierzonych gazów uzależniony jest od typu zastosowanych czujników. W zależności o mierzonego medium, co zresztą oczywiste, stosujemy różne czujniki: do pomiaru gazów wybuchowych i palnych używamy katalityczne, do pomiaru gazów toksycznych i tlenu - wysokiej jakości czujniki elektrochemiczne.

„GasHunter" to przyrząd mający wiele funkcji, a przez to szeroki zakres zastosowań. Jest niewielki, lekki i poręczny dla wielu służb technicznych. Alarmy (plus podświetlany wyświetlacz LCD), sygnalizuje przekroczenia zadanych progów alarmowych (akustycznie i optycznie) są na tyle wyraźne i jednoznaczne, że wykluczają możliwość przeoczenia sytuacji zagrożenia.

„GusHunter" ma intuicyjne menu obsługi, dzięki czemu bez trudu może być obsługiwany przez mało doświadczone osoby. Zasilany jest ogniwami NiMH, a to pozwala na wielogodzinną i nieprzerwaną pracę (oczywiście za pomocą ładowarki ogniwa można bez problemu naładować, przy czym stopień naładowania ogniw zasilających monitorowany jest na wyświetlaczu.

Budowa urządzeń zapewnia możliwość jego zastosowania w przestrzeniach zagrożonych wybuchem , klasyfikowanych jako strefy 1 i 2 niebezpieczeństwa wybuchu gazów, par lub mgieł grup wybuchowości IIA, IIB, IIC oraz klas temperaturowych T1, T2, T3, T4.

Dla Alter S.A. potrzeby klienta są na pierwszym miejscu: klient potrzebuje sprzętu, który można rozbudować. Potrzebuje mierników, których zdolność metrologiczna jest dłuższa niż jeden rok (co zazwyczaj promują producenci zachodni) - Alter S.A. oferuje również takie. Dostosowanie sprzętu do norm europejskich spowodowało, że pod względem konstrukcyjnym i technologicznym nasz, polski sprzęt ani trochę nie odbiega od produkowanego UE, a ceny są konkurencyjne (choć producenci z UE uciekają się do dumpingu). Może pod względem wyglądu zewnętrznego doścignąć musi UE (a to kosztuje), ale Alter S.A. zawsze na pierwszym miejscu stawia na dbałość o bezpieczeństwo, w tym bezpieczeństwo pracy. Toteż zamiast np. upiększać obudowę „GusHuntera", Alter S.A. skonstruował model na podczerwień - „GusHunter IR".

Krok dalej

Miernik „GasHunter IR" również jest urządzeniem przenośnym, przeznaczonym do bezpośredniego pomiaru gazów wybuchowych, palnych, toksycznych, ubytku tlenu oraz dwutlenku węgla. Urządzenie może mierzyć od jednego do czterech i to różnych, gazów. Co niezwykle ważne, gazy wybuchowe i palne mogą być mierzone zarówno w zakresie do 100 proc. DGW, jak i w zakresie do 100 proc. objętości. Do pomiaru gazów wybuchowych i palnych oraz dwutlenku węgla używane są czujniki absorpcyjne w paśmie podczerwieni, natomiast do pomiaru gazów toksycznych i tlenu - czujniki elektrochemiczne.

Budowa urządzenia „GasHunter IR" również zapewnia możliwość jego zastosowania w przestrzeniach zagrożonych wybuchem, klasyfikowanych jako strefy 1 i 2 niebezpieczeństwa wybuchu gazów, par lub mgieł grup wybuchowości IIA, IIB, IIC oraz klas temperaturowych T1, T2, T3, T4. Nazwy, wartości oraz jednostki mierzonych wielkości pokazywane są na wyświetlaczu LCD. Miernik akustycznie i optycznie sygnalizuje przekroczenia zadanych progów alarmowych dla poszczególnych, mierzonych mediów. „GasHunter IR" ma pamięć danych wartości cząstkowych i pamięć zdarzeń, a zapis dokonywany jest automatycznie - zawsze z aktualną datą i godziną. Dodatkowo, bezprzewodowe łącze - oczywiście w podczerwieni - umożliwia komunikację z komputerem, co sprawia, że można odczytać zapisy pamięci lub aktualne wskazania.

Wszechstronne zastosowania

Gazowe czujniki na podczerwień szeroko wykorzystywane są w przemyśle do wykrywania różnego rodzaju szkodliwych, niebezpiecznych gazów. Mogą być również wykorzystywane przez odpowiednie służby w tzw. warunkach domowych, np. do wykrywania wycieku gazu ziemnego.

W bardzo wielu sytuacjach zachodzi potrzeba wykrywania określonych mediów i ich dokładnego scharakteryzowania. Przykładem niech będą browary, które już dziś doceniły przydatność mierników pracujących z wykorzystaniem czujników na podczerwień (monitorują tam np. dwutlenek węgla) czy zakłady produkujące gazy wzorcowe. W gazownictwie zastosowanie czujników IR nie ogranicza się tylko do wykorzystania ich jako eksplozymetrów i nie tylko wykorzystuje się je do określenia poziomu wybuchowości. Używa się ich przede wszystkim jako metanomierzy - do określenia zawartości metanu w instalacjach gazowych (100% objętości!).